[ATTT số 04 (086) 2025] - Trải qua 80 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, ngành Cơ yếu Việt Nam luôn khẳng định khoa học và công nghệ, đặc biệt là khoa học công nghệ (KHCN) mật mã là yếu tố sống còn, là vũ khí sắc bén để bảo vệ tuyệt đối bí mật, an toàn thông tin (ATTT) lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước và chỉ huy của lực lượng vũ trang trong mọi tình huống. Trong hành trình đó, Vụ Khoa học - Công nghệ (KH-CN), với vai trò là cơ quan tham mưu, quản lý, định hướng và tổ chức triển khai các hoạt động KHCN của toàn Ngành đã hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao góp phần xây dựng ngành Cơ yếu Việt Nam cách mạng, chính quy hiện đại. Bài viết sẽ điểm lại một số kết quả và đề xuất các giải pháp chiến lược nhằm tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác nghiên cứu phát triển KHCN, giúp Ngành Cơ yếu Việt Nam vững bước trước những yêu cầu và thách thức của bối cảnh mới, hiện thực hóa các mục tiêu của Nghị quyết số 56-NQ/TW.  

[ATTT số 04 (086) 2025] - Ngày 12/9/1945 đã trở thành một mốc son chói lọi, đánh dấu sự ra đời và phát triển của ngành Cơ yếu - lực lượng đặc biệt quan trọng trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc. Trong suốt chặng đường 80 năm phát triển, ngành Cơ yếu Việt Nam (CYVN) đã vượt qua muôn vàn khó khăn, thử thách, luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bảo đảm bí mật, an toàn, chính xác và kịp thời thông tin, phục vụ sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước và chỉ huy của các lực lượng vũ trang. Trong bối cảnh kỷ nguyên số bùng nổ, với những thách thức mới về chiến tranh thông tin và an ninh mạng, việc xây dựng ngành CYVN cách mạng, chính quy, hiện đại trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Bài viết sẽ trình bày về vai trò, những thành tựu nổi bật và định hướng chiến lược xây dựng ngành CYVN cách mạng - chính quy - hiện đại trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.    

Những năm gần đây, vai trò quyết định của khoa học và công nghệ trong định hình cấu trúc kinh tế, chính trị thế giới và thay đổi cán cân quyền lực quốc gia ngày càng nổi bật. Công nghệ lượng tử được cho là sẽ mang đến những thay đổi đột phá, là chất xúc tác thúc đẩy khoa học công nghệ phát triển nhảy vọt thời gian tới; đồng thời, nó cũng trở thành “mặt trận mới” trong cạnh tranh giữa các cường quốc.

Đó là dự báo của công ty nghiên cứu MarketsandMarkets có trụ sở tại Ấn Độ và các chi nhánh tại Mỹ và Vương quốc Anh. Thị trường mật mã lượng tử toàn cầu ước tính giá trị khoảng 500 triệu USD vào năm 2023. Giống như bản thân công nghệ lượng tử đang phát triển nhanh chóng, thị trường mật mã lượng tử ​​sẽ phát triển vượt bậc trong nửa thập kỷ tới đây.  

Bài viết này giới thiệu tổng quan về hiện trạng và triển vọng phát triển của mật mã lượng tử. Nội dung chủ yếu được đề cập về vấn đề phân phối khóa tự động. Những năm gần đây, ngoài vấn đề phân phối khóa, vấn đề mã hóa dữ liệu, hàm băm, chữ ký số và các thành phần khác của mật mã thông thường cũng đang được phát triển sang bình diện của mật mã lượng tử. Phần tiếp theo của bài báo sẽ giới thiệu tương đối chi tiết các vấn đề của phân phối khóa lượng tử bao gồm các giao thức phân phối, vấn đề sửa lỗi, các tấn công lên giao thức phân phối khóa và các vấn đề khác.

Trong thời đại công nghệ 4.0 đang phát triển mạnh mẽ, tội phạm mạng cũng trở nên tinh vi hơn. Tin tặc có thể dễ dàng phá vỡ các biện pháp bảo mật và truy cập được dữ liệu cá nhân nhạy cảm. Mặc dù các doanh nghiệp và người dùng phải tự chịu trách nhiệm bảo vệ thông tin cá nhân và tuân theo các quy định của pháp luật, nhưng các nhà phát triển vẫn đang ở tuyến đầu của cuộc chiến tranh trên không gian mạng, vì họ là những người xây dựng các giải pháp mã hóa và an toàn dữ liệu.

Chính phủ Nhật Bản đang lên kế hoạch tập trung đưa công nghệ lượng tử trở thành một phần của chiến lược quốc gia.

Ngày 23/10/2019, Google đã tuyên bố trên tạp chí Nature rằng máy tính lượng tử của họ là máy tính đầu tiên có thể thực hiện tính toán mà máy tính thông thường không thể. Các nhà khoa học tại Google cho biết, họ đã đạt được vượt trội lượng tử - cột mốc đã được mong đợi từ lâu trong điện toán lượng tử. Thông báo này được công bố rộng rãi sau khi bị rò rỉ vào 5 tuần trước đó.

Một nhóm các nhà khoa học Hà Lan đã đề xuất giải pháp bảo mật mới cho thẻ tín dụng và hộ chiếu điện tử sử dụng sức mạnh "không thể hack"của vật lý lượng tử.

Các nhà vật lý lần đầu tiên đã truyền thành công một mã lượng tử an toàn qua bầu khí quyển từ trên máy bay xuống một trạm đặt tại mặt đất.