Trung tá Đặng Thị Muôn (ngoài cùng bên trái) và đồng nghiệp chụp ảnh cùng Đại tướng Võ Nguyên Giáp năm 2007

Phóng viên: Thưa Trung tá Đặng Thị Muôn, cơ duyên nào đã đưa đồng chí đến với ngành Cơ yếu? Thời gian đó, việc trở thành một nữ cán bộ cơ yếu có nhiều khó khăn không?

Trung tá Đặng Thị Muôn: Ngày ấy, tôi là một cô gái thôn quê nhỏ bé, quanh năm gắn bó với ruộng vườn. Thế nên, khi nhận được thông báo đi khám tuyển nghĩa vụ quân sự, tôi ngỡ ngàng lắm. Với chiều cao 1m50 và cân nặng 46kg, tôi chẳng thể hiểu tại sao mình lại được gọi. Tôi chỉ biết rằng, chỉ một tháng sau khi vinh dự được kết nạp Đảng, cuộc đời mình đã rẽ sang một hướng khác. Ngày 13/10/1967, tôi chính thức nhập ngũ và trở thành học viên của Trường Cơ yếu Quân đội. Tại đây, tôi mới vỡ lẽ để trở thành một cán bộ cơ yếu, không chỉ cần lý lịch ba đời trong sạch mà còn phải là một đảng viên trẻ.

Quãng thời gian đầu đầy thử thách. Một cô gái ít giao tiếp, chưa đi đâu xa như tôi đã gặp muôn vàn khó khăn. Nhưng rồi, khi nhận thức được sự cấp bách của nhiệm vụ đào tạo trong thời chiến, tôi đã biến những khó khăn thành động lực. Tôi lao vào học tập và rèn luyện không ngừng. Sau chín tháng, tôi được điều về công tác tại Ban mã dịch chiến trường B, Phòng mã dịch Cơ yếu. Con đường trở thành người lính mã dịch của tôi đã bắt đầu từ những hoài nghi ban đầu ấy.

Phóng viên: Trung tá có có thể giải thích một cách dễ hiểu nhất về công việc của một cán bộ cơ yếu trong chiến tranh? Vai trò của những cán bộ cơ yếu đã tác động như thế nào trong thời chiến?

Trung tá Đặng Thị Muôn: Với chức năng nhiệm vụ của phòng mã dịch cơ yếu là phục vụ cho sự lãnh đạo, chỉ đạo, chỉ huy của Bộ chính trị, Quân ủy Trung ương và Bộ tổng Tư lệnh đối với toàn quân, toàn quốc, nhiện vụ của người mã dịch viên là thông qua kỹ thuật mật mã để truyền đạt mọi chỉ thị, nghị quyết của Đảng, mọi mệnh lệnh, kế hoạch tác chiến của Quân ủy Trung ương và Bộ tổng tư lệnh đến các chiến trường, các mặt trận, các quân khu, quân đoàn, quân binh chủng một cách tuyệt đối bí mật, chính xác và kịp thời. Đồng thời tiếp nhận các báo cáo từ các đơn vị gửi về Bộ. 

Vai trò của lực lượng cơ yếu trong chiến tranh hết sức quan trọng, bởi nếu giữ được thế chủ động bí mật, bất ngờ là đã thắng được một nửa. Như trận đánh vào thị xã Buôn Ma Thuột trong chiến dịch giải phóng các tỉnh Tây Nguyên, ta đã bí mật nổ súng tấn công đánh chiếm giải phóng thị xã Buôn Mê Thuột trước sự bất ngờ, bị động, lúng túng, hoang mang dao động của địch, tạo thời cơ thuận lợi cho quân ta tiếp tục đánh chiếm và giải phóng các tỉnh Tây Nguyên và ven biển miền Trung. Do đó, việc phục vụ kịp thời, bí mật, thông suốt chỉ đạo, chỉ huy của cơ yếu trong chiến tranh là vai trò đặc biệt quan trọng.

Phóng viên: Trong quá trình công tác, đồng chí ấn tượng nhất với bức điện nào? 

Trung tá Đặng Thị Muôn: Trong suốt những năm tháng công tác, tôi đã mã dịch rất nhiều những bức điện quan trọng, nhưng có một bức điện tôi ấn tượng nhất đó là bức điện truyền đạt Nghị quyết của Bộ Chính trị gửi Trung ương Cục miền Nam vào năm 1974, vạch ra kế hoạch tổng thể cho cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975 lịch sử. Đây không phải là một bức điện thông thường, nó dài tới 40 trang đánh máy và được xếp vào loại tài liệu tuyệt mật. Một tuần, 2 người lính cơ yếu mẫn cán làm việc không nghỉ mới hoàn thành. Từng ký tự, từng dòng mã đều ẩn chứa những quyết sách trọng đại, ảnh hưởng đến vận mệnh đất nước. Bức điện ấy không chỉ là một văn bản, mà là linh hồn của một chiến dịch, là mệnh lệnh của lịch sử.

Trung tá Đặng Thị Muôn (ngoài cùng bên phải) chụp ảnh cùng các đồng chí trong Tổ mã dịch phục vụ tại Nhà Con Rồng 

Phóng viên: Trung tá có thể chia sẻ một số kỷ niệm đặc biệt về những đồng đội cùng làm việc trong phòng cơ yếu? Sự gắn kết của các cán bộ cơ yếu có phải là động lực để vượt qua những khó khăn, thách thức trong thời kỳ đất nước kháng chiến.

Trung tá Đặng Thị Muôn: Trong một môi trường làm việc đặc thù như ngành Cơ yếu, sự gắn kết của tập thể là sức mạnh vô hình giúp chúng tôi vượt qua mọi khó khăn. Mọi người trong phòng mã dịch đã cùng nhau khắc phục mọi thiếu thốn, giúp đỡ và hỗ trợ lẫn nhau không chỉ trong công việc mà cả trong cuộc sống. Đặc biệt, từ năm 1968 - 1978 tôi được anh Nguyễn Mạnh Cường, Trưởng Ban B quan tâm giúp đỡ bồi dưỡng rất nhiều về mọi mặt, nhất là công tác chuyên môn kỹ thuật, cộng với sự nỗ lực của bản thân do đó tôi đã gặt hái được rất nhiều thành tích.

Cùng với đó, sự đoàn kết của các đồng nghiệp đã biến thành sức mạnh tổng hợp, giúp toàn phòng hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ phục vụ sự lãnh đạo, chỉ đạo của Bộ Chính trị, Quân ủy Trung ương và Bộ Tổng Tư lệnh. Từng cá nhân đều nỗ lực, nhưng chính sự hỗ trợ giữa các bộ phận đã tạo nên một dòng chảy thông tin thông suốt, bí mật, góp phần làm nên những chiến công vang dội. Tình đồng chí, đồng đội đã biến những thử thách thành động lực, giúp chúng tôi hoàn thành tốt sứ mệnh thiêng liêng của mình.

Phóng viên: Theo trung tá, phẩm chất quan trọng nhất mà một cán bộ cơ yếu cần có là gì?

Trung tá Đặng Thị Muôn: Phẩm chất quan trọng nhất mà một cán bộ cơ yếu cần phải có là lòng trung thành và sự tận tụy. Đây không chỉ là phẩm chất mà còn là mệnh lệnh từ trái tim. Nếu không trung thành, mỗi khi dịch những bức điện mật, chỉ một câu, một chữ sai sót cũng có thể ảnh hưởng đến kết quả của trận đánh, gây ra tổn thất xương máu cho chiến sĩ ngoài mặt trận. Tuy không cầm súng ra chiến trường, nhưng mỗi ký tự đều là một "viên đạn" chính xác, góp phần vào những chiến công vĩ đại, đảm bảo an toàn cho những người đồng đội đang chiến đấu.

Phóng viên: Nhìn lại chặng đường công tác, trung tá cảm thấy tự hào nhất về điều gì?

Trung tá Đặng Thị Muôn: Nhìn lại chặng đường công tác điều tôi thấy tự hào nhất chính là được Đảng và Quân đội tin cậy, giao phó trách nhiệm mã dịch những bức điện đặc biệt quan trọng trong những thời khắc lịch sử của dân tộc. Đó là sự tin tưởng tuyệt đối vào bản lĩnh chính trị và trình độ chuyên môn của người lính cơ yếu, là sự ghi nhận cho những cống hiến thầm lặng nhưng có ý nghĩa sống còn. Mỗi bức điện không chỉ là một nhiệm vụ, mà còn là một sứ mệnh lịch sử, góp phần vào những quyết sách trọng đại của đất nước.

Phóng viên: Trong bối cảnh hiện nay, ngành Cơ yếu đang được Đảng và nhà nước giao phó nhiều nhiệm vụ mới, cấp bách, nặng nề. Nhân dịp 80 năm Ngày truyền thống ngành Cơ yếu Việt Nam, Trung tá có lời nhắn nhủ tới thế hệ cán bộ cơ yếu trẻ trong việc tiếp nối và phát huy truyền thống vẻ vang của ngành?

Trung tá Đặng Thị Muôn: Để phát huy truyền thống vẻ vang của ngành, tôi mong các bạn hãy không ngừng tu dưỡng đạo đức, phẩm chất cách mạng. Cùng với đó, các bạn trẻ cần nâng cao trình độ chuyên môn, làm chủ khoa học kỹ thuật để đưa ngành Cơ yếu ngày càng hiện đại và hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao. 

Phóng viên: Trân trọng cảm ơn đồng chí!